नोभेम्बर २, २०२३ मा नेपालमा गएको विनाशकारी भूकम्पको प्रतिक्रियास्वरूप, भारतले तुरुन्तै आपतकालीन राहत प्याकेज पठायो, जसमा चिकित्सा उपकरण र राहत सामग्रीहरू समावेश थिए, प्रभावित मानिसहरूलाई सहयोग गर्न। ६.४ रेक्टर स्केलको भूकम्पमा कम्तीमा १५७ जनाको ज्यान गएको थियो । नेपालको राष्ट्रिय भूकम्प अनुगमन तथा अनुसन्धान केन्द्रले भूकम्पको केन्द्रबिन्दु राजधानी काठमाडौंबाट करिब ४०० किलोमिटर उत्तरपूर्वमा रहेको जाजरकोटमा रहेको जनाएको छ ।
भारतको तत्काल प्रतिक्रिया प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको “छिमेकी पहिलो नीति” सँग मिल्दोजुल्दो छ, संकटको समयमा आफ्ना छिमेकी राष्ट्रहरूलाई सहयोग उपलब्ध गराउने भारतको अटल प्रतिबद्धतालाई जोड दिँदै।
विदेश मन्त्री एस जयशंकरले यस प्रतिबद्धतालाई प्रकाश पार्दै भने, “नेपालका भूकम्प प्रभावित क्षेत्रहरूमा आपतकालीन राहत सहायता उपलब्ध गराउने। पहिलो प्रतिक्रियाकर्ताको रूपमा, भारतले औषधि र राहत सामग्री पुर्याूउँछ। प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको छिमेकी पहिलो नीति कार्यमा छ।”
नेपालस्थित भारतीय दूतावासले विज्ञप्ति जारी गर्दै भूकम्पपछिको नेपाललाई सहयोग गर्ने भारतको प्रतिबद्धता पुष्टि गरेको छ । १० करोड रुपैयाँ बराबरको आपतकालीन राहत सामग्रीको पहिलो खेप आइतबार नेपालगञ्ज आइपुगेको छ । यो एक विशेष भारतीय वायुसेना सि – १३० उडान द्वारा ढुवानी गरिएको थियो, ११ टन भन्दा बढी आपतकालीन राहत सामग्री बोकेको थियो, जसमा पाल, तिरपाल, कम्बल, सुत्ने झोला, अत्यावश्यक औषधिहरू, र प्रभावित मानिसहरूका लागि पोर्टेबल भेन्टिलेटर जस्ता चिकित्सा उपकरणहरू समावेश छन्।
भारत सरकारका तर्फबाट नेपालका लागि भारतीय राजदूत नवीन श्रीवास्तवले कर्णालीका मुख्यमन्त्री राजकुमार शर्माको उपस्थितिमा नेपालका उपप्रधानमन्त्री तथा रक्षामन्त्री पूर्णबहादुर खड्कालाई उक्त राहत सामग्री हस्तान्तरण गरेका हुन् ।
राहत सामग्रीको थप खेप आगामी दिनमा आउने अपेक्षा गरिएको छ । भारत एक घनिष्ठ मित्र र छिमेकीका रूपमा नेपालमा भूकम्प पीडितहरूलाई हरसम्भव सहयोग गर्न प्रतिबद्ध रहेको छ।
भारतले आफ्नो छिमेकी मात्र होइन तर बाहिर पनि संकटका परिस्थितिहरूमा निरन्तर “पहिलो प्रतिक्रियाकर्ता” को रूपमा काम गरेको छ। सन् २०१५ मा नेपालमा गएको विनाशकारी भूकम्पपछि भारत सरकारले अपरेशन मैत्री अभियान सुरु गर्योग, जुन विदेशमा देशकै सबैभन्दा ठूलो विपद् राहत अभियान थियो। यसबाहेक, भारतले नेपालका गोरखा र नुवाकोट जिल्लामा ५०,००० घरको पुनर्निर्माणलाई समेट्ने आवास, शिक्षा, स्वास्थ्य र सांस्कृतिक सम्पदा क्षेत्रलगायत भूकम्पपछिको पुनर्निर्माणका लागि नेपाललाई १ अर्ब अमेरिकी डलर दिर्घकालिन सहायता प्रदान गरेको छ।
