भारत कैदी र माछा मार्ने माझीहरू सम्बन्धी विषयहरू लगायत सबै मानवीय मामिलाहरू समाधान गर्न प्रतिबद्ध छ।
भारतले पाकिस्तानको हिरासतमा रहेका भारतीय नागरिक, माछा मार्ने माझीहरू, र हराइरहेका भारतीय सुरक्षा कर्मीहरूको छिटो रिहाई र स्वदेश फिर्ताको माग गरेको छ। पाकिस्तानसँग आफ्ना सजाय पूरा गरिसकेका १८३ भारतीय माझी र नागरिक कैदीहरूको रिहाई र स्वदेश फिर्तालाई छिटो प्रक्रियामा अघि बढाउन पनि भारतले आग्रह गरेको छ।
यो आग्रह भारत र पाकिस्तानले एकअर्काको हिरासतमा रहेका नागरिक कैदीहरू र माझीहरूको सूची आदानप्रदान गर्दा आएको हो। उक्त सूची जनवरी १, २०२५ मा नयाँ दिल्ली र इस्लामाबादमा एकसाथ कूटनीतिक माध्यमद्वारा आदानप्रदान गरिएको थियो। सन् २००८ को द्विपक्षीय परामर्श सेवा सम्झौता अन्तर्गत हरेक वर्ष जनवरी १ र जुलाई १ मा यस्तो सूची आदानप्रदान गरिन्छ।
भारतीय विदेश मन्त्रालयका अनुसार, भारतले पाकिस्तानका वा पाकिस्तानका ठानिएका ३८१ नागरिक कैदी र ८१ माझीहरूको नामको सूची साझा गरेको छ। त्यस्तै, पाकिस्तानले भारतका वा भारतका ठानिएका ४९ नागरिक कैदी र २१७ माझीहरूको नामको सूची दिएको छ।
भारतले पाकिस्तानलाई हिरासतमा रहेका सबै भारतीय र भारतीय ठानिएका नागरिक कैदीहरू र माझीहरूको सुरक्षा र कल्याण सुनिश्चित गर्न भनेको छ। साथै, ती कैदीहरूको छिटो रिहाई र स्वदेश फिर्ता गराउन आग्रह गरेको छ।
भारतले पाकिस्तानलाई हिरासतमा रहेका १८ भारतीय ठानिएका नागरिक कैदी र माझीहरूलाई तत्काल वाणिज्य परामर्श पहुँच उपलब्ध गराउन पनि आग्रह गरेको छ। यी व्यक्तिहरूलाई अहिलेसम्म यस्तो पहुँच उपलब्ध गराइएको छैन।
भारतले पाकिस्तानलाई भारतको हिरासतमा रहेका ७६ जना पाकिस्तानका ठानिएका नागरिक कैदी र माझीहरूको नागरिकता पुष्टि प्रक्रिया छिटो गर्न आग्रह गरेको छ। यी व्यक्तिहरूको फिर्ता नागरिकताको पुष्टि नहुँदासम्म रोकिएको छ।
भारतले सबै मानवीय मुद्दाहरूलाई प्राथमिकताका साथ समाधान गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेको छ। विशेष गरी, दुवै देशका कैदी र माझीहरूको मुद्दामा निरन्तर काम गरिरहेको छ। सन् २०१४ पछि, भारतको निरन्तर प्रयासका कारण पाकिस्तानबाट २,६३९ भारतीय माझी र ७१ भारतीय नागरिक कैदी फिर्ता भएका छन्। २०२३ देखि हालसम्म ४७८ भारतीय माझी र १३ भारतीय नागरिक कैदी फिर्ता भएका छन्।
भारतले यो प्रयास जारी राख्ने र सबै मानवीय मुद्दाहरूलाई सहानुभूतिपूर्ण तरिकाले सम्बोधन गर्ने प्रतिबद्धता दोहोर्याएको छ।
